Dydd Gwener 23 Mai 2025 - Dydd Sul 2 Tachwedd 2025
10:00 am - 4:30 pm
Mae’n bleser gan Oriel Gelf Glynn Vivian gyflwyno Teigrod a Dreigiau: India a Chymru ym Mhrydain, arddangosfa ryfeddol sy’n ymchwilio i’r cysylltiadau dwfn rhwng isgyfandir India a Chymru.
Cyd-guradu gan Dr Zehra Jumabhoy.
Glynn Vivian Gyda’r Hwyr, nos Wener 23 Mai Oriel ar agor tan 8:00pm
Perfformiad Nikhil Chopra, dydd Gwener 23 Mai, 10:30am – 6:30pm
Am ddim, croeso i bawb. Does dim angen cadw lle
Mae Teigrod a Dreigiau yn edrych ar eiconograffi cenhedloedd de Asia a Chymru; gan archwilio sut maent wedi dychmygu eu hunain – neu wedi’u dychmygu – dros y canrifoedd. Os India oedd ‘yr em yn y goron ymerodrol’, a allem ddadlau mai Cymru oedd trefedigaeth gyntaf Lloegr? Wrth i Gymru frwydro am ei hunaniaeth o fewn ‘Prydeindod’, mae’n amserol ailasesu’r ffordd y gwnaeth gyfrannu at uchelgeisiau ymerodrol Prydain, elwa ohonynt a hyd yn oed dioddef drostynt. Mae’r sioe yn ymchwilio i waddol yr Ymerodraeth Brydeinig a’i pherthnasedd parhaus ar gyfer hunaniaeth Gymreig yn ogystal ag ar gyfer India, Pacistan a Bangladesh.
Mae’r arddangosfa hon yn cynnwys dros 100 o gelfweithiau – paentiadau, ffotograffau, perfformiadau, tecstilau, gosodweithiau cerfluniol a chyfryngau newydd – gan oddeutu 70 o artistiaid o Gymru, Lloegr, India a Phacistan. Daw benthyciadau hanesyddol a chyfoes o gasgliadau preifat a chyhoeddus, gan gynnwys Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd, Amgueddfa Genedlaethol Cymru, Castell Powis yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol a Chasgliad Ymerodraeth a Chymanwlad Brydeinig Amgueddfa Bryste. Cefnogir benthyciadau gan Raglen Fenthyca Weston drwy Art Fund. Rhaglen Fenthyca Weston, a grëwyd gan Garfield Weston Foundation ac Art Fund, yw’r cynllun ariannu cyntaf erioed ar draws y DU i alluogi amgueddfeydd llai a rhai awdurdodau lleol i fenthyca celfweithiau ac arteffactau o gasgliadau cenedlaethol.
Mae’r arddangosfa’n olrhain cymhlethdodau cymdeithasol a gwleidyddol y berthynas rhwng India a Chymru. Mae’n tynnu sylw at gysylltiadau ymerodrol (drwy ryfel, masnach ac iaith) ac yn treiddio i gywerthoedd eraill. Os Cymru yw trefedigaeth fewnol Lloegr, fel yr oedd India yn un allanol gynt, beth gallwn ni ei ddysgu o gymharu’r ddwy? Mae’r arddangosfa’n ystyried symbolaeth weledol darostyngiad ymerodrol (llew Britannia yn goruchafu ar y teigr Indiaidd; draig goch Cymru yn erbyn draig wen Lloegr) a deffroad cenedlaethol. Yn union fel yr ysbrydolwyd mudiadau annibyniaeth India gan syniadau’r Fam India, yn yr un modd mae cenedlaetholdeb Cymreig yn cydio yn sgertiau Cymru’r famwlad.
Mae comisiynau newydd gan artistiaid cyfoes (fel yr artist perfformiad o Goa, Nikhil Chopra) wedi’u cefnogi gan CELF (Oriel Gelf Gyfoes Genedlaethol Cymru).
Mae grŵp tecstilau cymunedol croestoriadol Oriel Gelf Glynn Vivian, Threads, wedi bod yn gweithio gyda’r artist rhyngwladol Adeela Suleman, sy’n byw yn Karachi, Pakistan, a Menna Buss o Abertawe, i greu darn o gelf mewn ymateb i dapestri mawr Suleman, a gomisiynwyd ar gyfer yr arddangosfa.
Meddai Sophia Weston, Dirprwy Gadeirydd Sefydliad Garfield Weston,
“Mae rhaglen fenthyciadau Weston yn grymuso amgueddfeydd ac orielau ar draws y DU i ddod â chelf a gwrthrychau diddorol iawn i gynulleidfaoedd lleol, lle gallant gael eu profi drwy lens treftadaeth a hanes rhanbarthol. Rydym yn falch iawn o gefnogi’r arddangosfa hon sy’n ysgogi’r meddwl ac yn archwilio’r cysylltiadau rhwng Cymru ac isgyfandir India.”
“Mae gwaith Zehra Jumabhoy yn cynrychioli estyniad pwysig i astudiaethau o ddiwylliant gweledol Cymru ar lwyfan rhyngwladol… mae Zehra yn darparu mewnwelediadau newydd sy’n hanfodol i adnewyddu a gwella’n dealltwriaeth o’n hunain dros amser, yng Nghymru ac yn India.”
– Peter Lord, hanesydd celf gorau Cymru ac awdur The Tradition: A New History of Welsh Art (Parthian Books, 2016/2024)
“Mae hwn yn brosiect hyderus ac ysbrydoledig. Trwy gyfosod amrywiaeth o gelfweithiau hanesyddol a chyfoes dau ranbarth sydd i bob golwg yn ddiberthynas, sef isgyfandir India a Chymru, sef gwlad ym Mhrydain, mae arddangosfa hynod ddiddorol Zehra Jumabhoy, Teigrod a Dreigiau, yn ein hannog i ailystyried ein syniadau am ymerodraeth drefedigaethol Prydain.”
– Partha Mitter, Athro Emeritws Hanes Celf, Prifysgol Sussex; Athro Cynorthwyol Ymchwil, Prifysgol Carleton, Ontario, Canada;
awdur Art and Nationalism in Colonial India, 1850-1922, Gwasg Prifysgol Caergrawnt, 1994
Mae’r arddangosfa wedi’i churadu gan Swyddog Arddangosfeydd Oriel Gelf Glynn Vivian, Katy Freer a’r hanesydd celf Dr Zehra Jumabhoy ym Mhrifysgol Bryste. Ariannwyd ymchwil Jumabhoy gan un o Gymrodoriaethau Ymchwil Guradurol Paul Mellon Centre for British Art.
Gwnaethpwyd yr arddangosfa hon yn bosibl gyda grant gan Raglen Benthyca Weston gyda Chronfa Gelf.
Mae’r arddangosfa hon yn ddiolchgar am gefnogaeth gan Cyngor Celfyddydau Cymru, Gasgliad Taimur Hassan; Canvas Gallery, Karachi; Grosvenor Gallery, Llundain; Chatterjee & Lal Gallery, Mumbai, a Chemould Prescott Road, Mumbai. Bydd y llyfr a fydd yn cyd-fynd â’r arddangosfa, gyda thraethawd curadurol Teigrod a Dreigiau gan Zehra Jumabhoy, yn ogystal â thestunau gan yr hanesydd celf Pacistanaidd, Salima Hashmi a’r artistiaid o Gymru, Iwan Bala a Peter Finnemore, yn cael ei gyhoeddi ar y cyd â Hmm Foundation gyda grant gan Seher a Taimur Hassan.
Ariannwyd prosiect Threads gan Grant ‘Creu’ Cyngor Celfyddydau Cymru.
Bydd rhaglen lawn o weithdai, sgyrsiau a digwyddiadau drwy gydol cyfnod yr arddangosfa, yn dechrau gyda pherfformiad gan Nikhil Chopra ddydd Gwener 23 Mai.
Lawrlwythwch yr ap Bloomberg Connects i gael rhagor o wybodaeth am ddarnau dethol o’r arddangosfa Teigrod a Dreigiau: India a Chymru ym Mhrydain. Gallwch ddarllen yr arweiniad ar-lein yma
Mae ganddi ddiddordeb mewn dadansoddi cyd-destunau cymdeithasol-wleidyddol hanes celf De Asia, gan gynnwys ei pherthynas â gorffennol a phresennol ymerodrol Prydain.
Roedd hi’n ysgolhaig Steven ac Elena Heinz yn Sefydliad Celf Courtauld, Llundain, lle cwblhaodd ei doethuriaeth ar gelf a chenedlaetholdeb India dan oruchwyliaeth yr Athro Julian Stallabrass yn 2017, ac wedi hynny bu’n darlithio ar raglenni israddedig ac ôl-raddedig. Mae hi wedi bod yn ddarlithydd gwadd mewn amrywiol sefydliadau academaidd yn y DU, India, Pacistan a Singapore.
Yn 2018, cyd-guradodd yr arddangosfa The Progressive Revolution: A Modern Art for a New India, yn amgueddfa Asia Society, Efrog Newydd. Roedd hi’n guradydd gwadd ar gyfer y sioe yn UDA sef Raqib Shaw: Ballads of East and West, a deithiodd i bedwar sefydliad pwysig rhwng 2023 a 2025, gan gynnwys Amgueddfa Isabella Stewart Gardner yn Boston a The Huntington yn Los Angeles.
Roedd hi’n Gymrwd Ymchwil Guradurol yn Oriel Gelf Glynn Vivian Abertawe, swydd a ariennir gan Paul Mellon Centre for British Art i hwyluso rhaglennu sy’n ymwneud ag agenda ddadwladychu’r amgueddfa. Mae’r arddangosfa Teigrod a Dreigiau: India a Chymru ym Mhrydain yn oriel Gelf Glynn Vivian yn rhan o’r prosiect hwn.
Categorïau
